Origami Turna Kuşu (Paper Crane)

Origami Turna Kuşu aslında yapılışı görece basit bir model, ancak manevi anlamı çok büyük. Japon efsanelerine göre bin tane origami turna kuşu katlayan kişiye bir dilek dileme hakkı verilir. Evlenmek isteyen çiftler de, yaşamlarının sonuna kadar mutlu olmak için 1000 turna kuşu katlarlar. Bunu tek başlarına değil, akrabaları ve arkadaşlarıyla birlikte yaparlar. Aslında bin kuşun katlanmasına ne kadar çok insan yardımcı olursa, değeri de o kadar büyük olur. Düğünler, iplere dizilmiş turna kuşları ile süslenir.

Bin turna kuşu aynı zamanda barışın simgesi haline gelmiştir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Hiroşima'ya atılan atom bombası, o sırada 2 yaşında olan küçük Japon kızı Sadako Sasaki'yi zehirlemiştir. Sadako, savaşın sona ermesinden dokuz yıl sonra, maruz kaldığı radyoaktivitenin etkisi ile lösemi hastalığına yakalanır. 11 yaşında yaşamını hastanelerde sürdürmeye başlayan küçük kız, kendisine origami kağıdı getiren ve turna kuşu efsanesini anlatan arkadaşı Chizuko ile birlikte bu kuşlardan katlamaya başlar. Dileği tabii ki de iyileşmektir. Ne yazık ki Sadako, bin turna kuşunu tamamlayamadan ölür. Onun yarım bıraktığı işi arkadaşları devralır ve turna kuşlarını tamamlarlar. Ardından Sadako'nun ve atom bombası yüzünden ölen tüm çocukların anısına bir heykel yaptırmak için para toplarlar. Bu heykel bugün de rengarenk turna kuşları ile doludur.

İşte ben de bu yüzden, turna kuşunun yapılışını paylaşmak, fotoğraflarla ayrıntılı bir biçimde anlatmak istedim.

1) Kare şeklindeki kağıdınızı, kesik çizgi ile gösterilen yerden
ters üçgen olacak şekilde ikiye katlayın.

2) Elde ettiğiniz üçgeni çizgili yerden ok yönünde katlayarak
daha küçük bir üçgen haline getirin.

3) Üstteki kanadı ucundan kaldırın ve üstteki kat yerinden aşağı bastırın.
Fotoğrafta kesik çizgi ile gösterilen yerin dışa doğru (dağ şeklinde) katlanması gerekiyor.
Böylece küçük bir kare elde ediyorsunuz.

4) İşte modeliniz bu şekilde görünmeli.
Şimdi kağıdınızın arkasını çevirerek aynı işlemi (3. adım) diğer kanat için de tekrarlayın.

5) Kare haline gelen modelinizin açık ucunu aşağıda tutarak, kesik çizgiyle gösterilen yerlerden ok yönünde içeri katlayın (vadi katı). Kağıdın kenarlarını iyice ezerek kat yerlerini belli edin ve ardından katladığınız yerleri açın. (Yandaki kanatların kenarı, karenin ortasındaki çizgiyle hizalanmalı. Üstteki üçgenin ucu da yine bu çizgiye denk gelmeli.)

6) Şimdi karenin en alt ucundan (siyah noktalı yer) tek bir katı tutarak yukarı kaldırın.
Yandaki kat yerleri içe doğru katlanırken, yukarıda çarpı işareti çizili kat yeri bu sefer arkaya doğru katlanacaktır.

7) İşte modeliniz böyle görünmeli.

Şimdi kağıdınızın arkasını çevirin ve aynı işlemi (5. ve 6. adımlar)
modelin arkasına da uygulayın.


8) Baklava dilimi haline gelen modelinizi açık uçları aşağıda kalacak şekilde tutun ve yandaki kanatları (sadece üstteki katları) kesikli çizgi ile gösterilen yerlerden içe doğru katlayın. Kenarların modelinizin ortasındaki çizgiye denk gelmesini sağlayın.

9)İşte modeliniz böyle görünmeli.
Şimdi kağıdınızın arkasını çevirin ve aynı işlemi (8. adım) arka taraftaki kanatlara da uygulayın.

10) Modelinizin aşağı doğru uzanan kılıçlarından bir tanesini yan tarafından hafifçe aralayın ve kesikli çizgi üzerinde dağ katı oluşacak şekilde içeri doğru katlayın (ters katlama).

11) Modelinizin böyle görünmesi gerekiyor. Aynı işlemi (9. adım) sol taraftaki kılıç için de uygulayın.

12) Her iki kılıcı da içeri doğru katlanarak havaya kaldırılan modelin bir tarafı turna kuşunun kuyruğunu, diğer tarafı ise gagasını oluşturacak. Gagayı yapmak için az öncekine benzer bir katlamayı, sadece kılıçlardan birinin uç kısmına uygulayın. Kesikli çizginin bulunduğu yerde dağ katı olacak şekilde içeri doğru katlayın.

13) Kuyruğu ve gagası tamamlanan kuşun kanatlarını
hafifçe yanlara doğru çekerek açın.

14) İşte Gözüpek Cadılar blogunun turna kuşu.
Ortasından bir delik delerek diğer kuşlarınızla birlikte bir ipe dizebilirsiniz.

Origami Küresi (ya da Topu) : Kusudama Arabesque

Bu dekoratif origami küresi (origami topu) için kağıdın ulaştığı son nokta diyesim geliyor, çünkü çok ama çok güzel. Yapılışı biraz zahmetli, bayağı zaman ayırmak gerekiyor. Ama sonunda herkese gösterebileceğiniz ve gurur duyabileceğiniz bir kusudama sahibi oluyorsunuz!

Kusudama Japonca'da "şifalı bitki topu" gibi bir anlama geliyor. Geleneksel olarak Çin'de yapma çiçeklerden meydana getirilen ve kötülükleri uzakta tutması için evlere asılan top şeklindeki süsleri ifade ediyor. Origami Kusudama ise haliylen kağıt katlama tekniği ile yapılan kusudama demek oluyor. Peki "Arabesque" nerden çıktı derseniz, o da origami kusudama'nın bir çeşidi, çünkü kağıttan çok çeşitli kusudamalar yapılabiliyor. Ben sizinle bu modeli paylaşmayı seçtim çünkü bana sorarsanız kendisi kusudamaların en dekoratifi.

Ayrıca origami kusudama arabesque, aynı şekilde katlanmış çok sayıda parçayı bir araya getirerek daha karmaşık biçimlerin oluşturulduğu Unit Origami (veya Modüler Origami) tekniğinin de içerisinde yer alıyor. Çünkü bu model, aynı şekilde katlanmış tam otuz tane kare kağıttan oluşuyor. Bazı kusudama modelleri iğne-iplik veya yapıştırıcı yardımıyla bir araya getirilirken, arabesque modelinde parçalar yalnızca iç içe geçirilerek birleştiriliyor, başka herhangi bir malzeme kullanılmıyor.

Malzemeler:

Aynı veya farklı renklerde 30 sayfa kare biçiminde kesilmiş kağıt

Nasıl Yaptım:

Burada kusudama parçalarının (birimlerinin) nasıl yapıldığını kendim anlatmayacağım. Çünkü internette araya araya bulduğum şu muhteşem adrestekinden (edit [4 eylül 2010] : şu anda bu link ne yazık ki çalışmıyor, yenisini arama çalışmalarım devam ediyor) (işte yeni bir adres: kusudama diagram - bu adrese tıkladığınızda diagram otomatik olarak bilgisayarınıza indirilecek) (Gözüpek Cadılar blogu, araştırmacı ruha sahiptir.) daha iyi bir anlatım yapmam mümkün değil. Başlangıçta bir hayli zor olan bu origami modelini sanırım başka bir yere bakarak yapamazdım! Bu yüzden ben sadece yapılış aşamalarını ve parçaları nasıl birleştireceğinizi göstermekle ve birkaç yardımcı ipucu vermekle yetineceğim.



Önce kağıtlarımı hazırladım. Sarı renkli 30 sayfa A4 kağıdını kare şeklinde kestim.






Sonra anlatıldığı şekilde katlayarak birbirinin aynı 30 tane parça yaptım:




Aşağıda, parçaları nasıl yerleştireceğinizi gösteren bir diyagram yer alıyor. En önemli tavsiyem, parçaların hepsini aynı anda değil, düzenli gruplar halinde birleştirmeniz. Diyagramdaki her bir çizgi, bir parçaya karşılık geliyor ve her bir renk de, aynı anda birleştirmeniz gereken parçaları ifade ediyor. Önce kırmızı renkli çubuklarla gösterilen beş parça ile başlayın. Ardından lacivert renkteki beş çubuğu ekleyin. Sonra 10 adet yeşil çubuğu, 5 adet pembe çubuğu ve son olarak 5 adet mavi çubuğu ekleyin. Bu diyagramda model gittikçe yayılıyormuş gibi görünüyor ama tabi siz birleştirdikçe modeliniz küre şeklini almaya başlayacak. Bu yüzden de en dıştaki mavi çubukların uçları bir araya toplanmış olacak. Mavi çubukların beşini birden, uçlarındaki halka ile işaretlenmiş yerlerden aynı noktada birleştirdiğinizde küreniz tamamlanacak. (Parçaları birleştirirken hangi noktadan başladığınızı, kırmızı renkle gösterilen ilk beş parçanızın hangileri olduğunu karıştırmamanız için bunların üzerine geçici bir işaret koymanızı, örneğin bir parça selobant yapıştırmanızı öneririm.)


Kusudama birleştirilme aşamasında:



Otuz parçayı birleştirdim. Üçgen kanatları kıvırdım (Kıvırma işlemi için ince, silindir şeklinde herhangi bir malzeme kullanabilirsiniz. Örneğin kalem.) ve bir kurdele bağlayıp mutfak penceresinin önüne astım!





Bunlar da daha önce küçük kağıtlardan yaptığım Kusudama Arabesque ve Kusudama Chrysanthemum (Kasımpatı Kusudama).



Kasımpatını birleştirmek çok zor oldu, çünkü parçaları sürekli yerinden oynadı. Arabesque modeli ise bir kez birleştirildikten sonra o kadar sağlam oldu ki, evde kendisiyle futbol oynamamıza rağmen parçaları yerinden çıkmadı (fotoğraf futboldan sonraki halini gösteriyor). Üstelik kıvrılmış kanatları sayesinde duvara veya başka bir yere attığınızda esniyor ve hafifçe geri zıplıyor. İşte böyle eğlenceli bir origami modeli. Gene de en güzeli tepelerine kurdele bağlayıp bir yerlere asmak sanırım. Tamamen oyun amaçlı (kedimi oynatmak için) yaptığım origami oyuncaklarımı da kısa bir süre sonra burada yayınlayacağım.

Sevgililer Günü Kartı (Üç Boyutlu / Pop-Up)

Bu hafta sonu Sevgililer Günü olduğuna göre ben de evde kendi kendinize yapıp sevgilinize hediye edebileceğiniz üç boyutlu (pop-up) bir sevgililer günü kartı yaptım. (Gözüpek Cadılar blogu, sevgilinizi de düşünür.) Biraz fazla "pembe" ve fazla "kalpli" olmasının dışında bayağı hoş görünüyor.

(Fotoğrafları daha net ve ayrıntılı görebilmek için lütfen üzerlerine tıklayın.)

Malzemeler:




Üç farklı renkte karton
Makas
Maket bıçağı
Yapıştırıcı
Kalın yazan keçeli bir kalem
Kurşun kalem
Cetvel

Nasıl Yaptım:

İki farklı renkte kartonu, fotoğrafta gösterilen boyutlarda kestim. Üçüncü kartonun boyutları önemli değil, çünkü onun içinden kalp şekillerini kesip çıkaracağız.




Açık renkli kartonumun üzerine aşağıdaki çizgileri çizdim. Uzunlukları kenarlarına yazdığım gibi olacak. Dikdörtgenlerin arasındaki boşluklar da hizalı ve simetrik. (Ama siz öyle yapmak zorunda değilsiniz.)



Kırmızı çizgiyle gösterdiğim yerler, dikdörtgen parçaların kat yeri olacak. Fotoğrafta görülen uzunlukları hesaplayarak, kırmızı çizgilerin olduğu yere siz de işaret koyun ve ardından dikdörtgenlerin sadece uzun kenarlarını maket bıçağı ile kesin.





Şimdi işin biraz zor olan kısmı başlıyor. Aşağıdaki fotoğrafta kırmızı çizgi ile gösterilen yerleri içe doğru, yani "vadi" biçiminde katladım. Sarı çizgi ile gösterilen yerleri ise dışa doğru, yani "dağ" biçiminde katladım. (Siyah, kesikli çizgiyi dikkate almayın.)




Bu katlamalar sonucunda şöyle bir şekle sahip olmamız gerekiyor:




Bu üç boyutlu kartımı, fon olarak kestiğim daha büyük karton parçasının üzerine yapıştıracağım. Bunun için büyük kartonun kenarlarından ikişer santim içeride yer alan bir çerçeve çizdim. İçteki üç boyutlu kart, bu çerçevenin içerisine yapıştırılacak. Büyük kartonumu ikiye katladım ve küçük kartımın önce bir yarısına, sonra diğer yarısına yapıştırıcı sürerek çerçevenin içine yapıştırdım:








Kartımın kabası tamamlandı. Artık süslemelere geçebilirim. Bunun için üçüncü renkteki kartonumdan ve diğer kartonların artan kısımlarından değişik şekil ve boyutlarda kalpler kesip çıkardım.




Helezon şeklindeki kalbi yapmak için, kartondan çıkardığınız bir kalbi aşağıda gösterilen okların yönünde çizgileri takip ederek kesin (tabi mümkünse benim çizdiğim kadar eğri kesmeyin). Bu helezonlardan iki tane aynı boyutta yapın. Ayrıca üzerine mesajınızı yazmak için de dikdörtgen (veya benimki gibi yamuk) bir parça kesin. Bunun üzerine kalın kaleminizle artık ne isterseniz onu yazın.




Helezon kalplerinizi, kartınızın kabasındaki platformlardan kenardakilerin üzerine, yalnızca bir uçlarından yapıştırın. Mesajınızı ise ortadaki platforma yapıştırın. Bundan sonra kartınızı kalplerle istediğiniz gibi süsleyin:



İşte bu kadar! Kartınızı kapattığınızda normal bir kart gibi duracak ama açınca içinden kalpler fırlayacak. Artık sevgililer günü hediyesi için para harcamanıza gerek kalmadı! (Gözüpek Cadılar, el yapımı olmadığı sürece, sevgililer günü hediyesine karşıdır.)

Kimonolu Kağıt Japon Bebeği : Washi Ningyo

Bu hafta Gözüpek Cadılar için Japonların origami kağıtlarından (washi) yaptıkları kağıt bebeklerden (ningyo) yapmayı denedim. Japanese Paper Dolls veya Washi Ningyo diye adlandırılan bu kağıt bebekler aslında pek de "origami" sayılmaz çünkü yapılışı sırasında hem kesip biçiyor, hem de yapıştırıyorsunuz ki bunların geleneksel origami sanatçılarının pek de hazzetmediği eylemlerden olduğunu biliyoruz. Yine de işin içine bir miktar paper folding yani kağıt katlama da giriyor elbette. İşte benim yaptığım kimonolu kağıt japon bebeği. (Kağıt Geyşa da diyebiliriz belki)


(fotoğrafları daha ayrıntılı ve kaliteli görebilmek için üzerlerine tıklayın)


Hangi Malzemeler?



Kendi tasarladığınız bir kimono için istediğiniz renk ve desende malzemelerden yararlanabilirsiniz. Ama ben işte şu malzemeleri kullandım:

Kimono için kırmızı desenli bir peçete
Yakası ve tokaları için parlak sarı grapon kağıdı
Kuşağı ve eteği için kırmızı karton
Saçları için siyah karton
Yüzü için beyaz karton
Yuvarlak şablonlu cetvel
Makas
Maket bıçağı
Yapıştırıcı

Nasıl Yaptım?

Önce siyah ve beyaz kartonlar üzerine, yuvarlak şablonların ve cetvelin yardımıyla aşağıdaki şekilleri çizdim ve kesip çıkardım:



İpucu: Geyşamın saçını süslemek için kullanacağım iki yamuk şekli elimle rastgele çizdim. Siz de kafanıza göre istediğiniz saç şeklini çizebilirsiniz. Geyşanın yüzü olan beyaz daire, saçları olan siyah daireden biraz daha küçük olmalı. Son resimde saçları oluşturacak siyah kartonun üzerine görüldüğü gibi bir çizgi çektim ve bu çizgi boyunca maket bıçağı ile bir yarık açtım. Buradan geyşanın yüzü olan beyaz karton parçasının bir kısmı geçecek, bu yüzden çizginin boyu yaklaşık olarak yüz dairesinin çapı kadar olmalıdır.

Geyşanın yüzünü, saçlarındaki yarıktan yarısına kadar içeri soktum. Sarı grapon kağıdını çubuk şeklinde katlayarak iki tane de saç tokası ekledim ve bütün parçaları yapıştırıcı yardımıyla aşağıdaki gibi birleştirdim:



Şimdi sıra kimonoya geldi. Peçetem biraz büyükçe olduğu için dört kenarından keserek biraz daha küçük bir kare haline getirdim ve üçgen halinde ikiye katladım. Kimononun yakası için sarı grapon kağıdından bir şerit kestim. Şeridin boyu, üçgenin uzun kenarından biraz daha uzun olmalı:




Yaka için kestiğim şeridin kenarlarını içe doğru katladım ve üçgen peçetenin uzun kenarını bu şeritle yapıştırarak kapattım:




Sonra geyşamın kafasını saçları arkada kalacak şekilde üçgen kimononun orta yerine yerleştirdim (yapıştırdım) ve aşağıdaki gibi katlayarak kimonomu oluşturdum. Bu katlamaları yaparken parçaları boydan boya değil, birer noktasından hafifçe yapıştırmanız yeterli:



Kimononun kuşağını yapmak için kırmızı kartondan küçük, dikdörtgen bir parça kesip arkasına yapıştırıcı sürerek aşağıdaki gibi göğüs kısmına (daireyle işaretlediğim yere) yerleştirdim:




İçteki etek için de kırmızı kartondan bir parça kestim ve ucuna yapıştırıcı sürerek, peçete katlarının en alttakinin hemen üzerinden içeriye doğru soktum. Bu etek parçası, aşağı doğru sarkan yaka parçalarından biraz daha aşağıda kalmalı:




İşte kağıt geyşa tamamlandı. Yanına küçük bir origami turna kuşu ve bir de kelebek ekledim. Paspartu için de internetten bulduğum güzel bir desenin çıktısını aldım ve kimonolu Japon kağıt bebeğim çerçevelenmeye hazır hale geldi :

Paper Quilling : Kağıt Telkari

Geçen hafta boyunca rengarenk Paper Quilling yani Kağıt Telkari tasarımları yapmayı denedim. Kağıt Dolama ya da Kağıt Sarma diye de adlandırılan bu tekniğin son derece basit olduğunu söyleyebilirim.





Ama Gözüpek Cadılar blogum için internette küçük bir arama yaptığım zaman karşıma çıkan modellerin güzelliği karşısında her zamanki gibi biraz şaşkına döndüm. Gene de elimden geldiği kadar yapmaya ve anlatmaya çalıştım.

Hangi Malzemeler?

Renkli fotokopi kağıtları veya renkli fon kartonları
Sivri uçlu bir çöp şiş veya kürdan
Maket bıçağı veya makas


(Paper Quilling için hazır şeritler halinde kesilmiş renkli kağıtlar ve sarma işlemi için de ince uçlu bir alet kullanılıyor. Bende bunların hiçbiri olmadığı için yukarıdaki malzemeleri kullandım.)

Nasıl Yaptım?

Burada yalnızca bir fikir vermesi için, bir davetiyeye veya doğumgünü ya da sevgililer günü kartına iliştirilebilecek, isterseniz çerçeveleyip duvara asılabilecek basit bir çiçeğin nasıl yapılacağını anlatacağım. Mantığını anladıktan sonra farklı şekiller ve düzenlemeler yapmak size kalmış.

Öncelikle çiçeğim için seçtiğim kırmızı, yeşil ve yavru ağzı renkli kağıtları yarım santim kalınlığında şeritler halinde kestim:



Çiçeğin kafası için kırmızı şeritlerden altı tane damla şekli, yavru ağzı şeritlerden de üç tane sıkı sarma yapmak gerekiyor. Bunun için önce kırmızı şeritlerden birini çöp şişin ucunu kullanarak sarmaya başladım. Bunu yaparken şeridinizi paralel bir biçimde sarmaya çalışın. Alttan üstten boru gibi uzamasına izin vermeyin:



Şeridimi yeterince sardıktan sonra (ne kadar saracağınıza çiçeğinizin büyüklüğüne göre karar verebilirsiniz, yeter ki diğer parçaları da aynı büyüklükte sarın) biraz gevşemesi için elimden bıraktım:





Sonra helezonumun açık ucunu yapıştırıcı ile yapıştırdım:






Helezonuma şekil vermek için bir tarafından tutup parmaklarımla sıkıştırdım. Bunu yaparken içteki halkaları da sıkıştırmaya çalışırsanız daha hoş bir görüntü oluyor:




Bu damlalardan beş tane daha yaptım:





Çiçeğimin tohumları için yavru ağzından şeritleri sıkı sıkı sardım ve elimden bırakmadan kenarlarını yapıştırdım:




Çiçeğimin sapını yapmak için üç tane şeridi diplerinden birbirine yapıştırdım ve kenardaki şeritleri, yaprakların olmasını istediğim yere kadar sarıp, yine damla şeklinde kenarlarından sıkıştırdım:




Sonra bütün parçaları arkalarına yapıştırıcı sürerek, önceden paspartuyla çerçevelediğim bir parça kartona yapıştırdım:








İşte bu kadar!


İpuçları: 1) Eğer paper quilling çalışırken kullandığınız tüm kağıtları standart bir kalınlıkta (benim için yarım santim) keserseniz, bir işten artan şeritleri diğer işlerde de kullanabilirsiniz.

2) Eğer quilling aleti yerine benim gibi çubuk çomak ya da yalnızca ellerinizi kullanıyorsanız, telkari parçalarınızın güzel görünmesi için şeridin en başındaki kıvrımın düzgün olmasına dikkat edin.

3) Yapıştırıcı olarak japon yapıştırıcısı kullanmayın çünkü kağıt ve karton bu sulu yapıştırıcıyı hemen emiyor. Bunun yerine craft tutkalı veya bildiğiniz uhu, pritt vs. kullanabilirsiniz. Ben en iyi sonucu mum şeklindeki yapıştırıcılarla aldım.


Diğer Kağıt Telkari denemelerim de burada:



Çiçekler biraz karmaşık görünüyor ama aslında çok basit. Fırsat bulduğum zaman nasıl yapıldığını anlatacağım.


Bunlar da internette görüp yaptığım modeller:





Bu ağacın orijinali burada.